Duurzaam wonen in een huis van restproducten

Pieters microwoning is helemaal circulair gebouwd

Bouwkundig ingenieur Pieter is een ware pionier in duurzaam wonen. Dat begint voor hem bij afval, want veel restproducten kunnen perfect hergebruikt worden. Zijn eigen microwoning op Minitopia in Den Bosch is een schoolvoorbeeld van circulair bouwen; helemaal gemaakt van natuurlijke bouwmaterialen en restproducten. ‘Vrachtwagendoek doet wat een regenjas ook doet.’

Circulair bouwen

Voor zijn werk komt Pieter veel op de bouw, waar hij zich verbaast over hoe men daar met afval omgaat: ‘Als er 300 stenen op een pallet zitten, terwijl er maar 250 nodig zijn voor het project zelf, dan gaat de rest in de afvalcontainer. Er wordt enorm veel verspild,’ vertelt hij. ‘Toen ik dat eenmaal besefte, ben ik me gaan verdiepen in hergebruik en circulair bouwen. Dat vraagt om een andere manier van ontwerpen omdat je de afvalstromen – die van nu en in de toekomst – moet meenemen in het denkproces.’

Prefab bouwpakket

‘Verspilling van bouwmaterialen kunnen we tegengaan door de afvalstroom bij de fabriek te houden. Daar hebben ze het materiaal het meest nodig,’ legt Pieter uit. ‘En we moeten meer bouwen met op maat gemaakte prefab constructies. Het is van belang die zo te monteren dat je ze ook weer kunt demonteren zodat het materiaal kan worden hergebruikt in plaats van het weg te gooien.’

Zijn eigen huis is hier een mooi voorbeeld van: ‘Dit is gebouwd in CLT: Cross Laminated Timber. Dat zijn massief houten platen die je prefab kunt laten bezorgen, helemaal zoals jij het wil. Sommige bedrijven bieden kant-en-klare bouwpakketten en andere alleen de onderdelen. CLT is ontzettend sterk, heel milieuvriendelijk en fijn voor je binnenklimaat omdat hout vocht reguleert. Maar het grote voordeel is: je kunt het weer uit elkaar schroeven en ergens anders voor gebruiken. En als het écht op is, kun je het letterlijk teruggeven aan de aarde, want hout composteert gewoon.’

Biobased isolatie: houtvezel

Om duurzaam te wonen moeten we ook zuinig met energie omgaan. Pieter: ‘Zeker zolang nog niet alle energie groen is, maar ook als dat wel zo zou zijn. Want zonnepanelen en windmolens leveren op den duur ook veel afval op. Bovendien doen ze de vraag naar batterijen toenemen en die worden weer niet zo duurzaam geproduceerd.’

Daarom heeft hij zijn huis goed geïsoleerd. ‘Ik zocht naar biobased isolatie, maar veel biobased materialen zijn zacht, zoals schapenwol, hennep of katoen. Ik wilde een hard materiaal, zodat ik geen houten frame nodig had,’ licht Pieter toe. ‘Het werden houtvezelplaten die ik gewoon tegen elkaar aan kon schroeven. Door de zware persing en de dikte van de platen nemen ze veel warmte op voordat ze die doorgeven. Dus in de winter houden ze warmte binnen en in de zomer buiten. En de vezels zijn het restproduct van de houtproductie, ook dat is duurzaam.’

Het buitenste (regen)jasje

De hele microwoning is gehuld in een kleurrijke lappendeken. ‘Dat is vrachtwagendoek,’ zegt Pieter. ‘We zijn in Nederland erg gewend aan stenen gevels, maar dat hoeft helemaal niet. Als het huis maar robuust is en ons droog houdt. Vrachtwagendoek doet wat een regenjas ook doet en je kunt het gewoon tweedehands op Marktplaats kopen.’

De buitenste laag van het huis is een stalen frame dat Pieter ook tweedehands op de kop heeft getikt: ‘Ook dit is een restproduct. Het zijn stansplaten waar allerlei onderdelen uit gelaserd zijn, dus ze hadden geen functie meer. Maar nu weer wel, want het staal vormt een beschermlaag, het zorgt ervoor dat m’n huis tegen een stootje kan. Maar het heeft ook een esthetisch aspect, het geeft een bijzonder grafisch effect.’

Het idee voor de buitengevel deed Pieter op in Utrecht: ‘Ik zag een brug waar dit soort staalplaten ook een print creëerden. Mijn belangrijkste tip is dan ook: houd je ogen altijd open. Je kunt overal ideeën opdoen. En qua materiaal: ga voor hergebruik. Struin Marktplaats af, tweedehands winkels, metaalhandelaren. Er zijn zoveel producten die je met een beetje creativiteit een nieuw leven inblaast.’