Verbouwen: heb je daar een architect voor nodig?

‘Werk in elk geval met een partij die snapt hoe je huisconstructie in elkaar zit’

Heb je verbouwplannen, dan kan het handig zijn om een architect in te huren. Zeker als je een vergunning nodig hebt. Maar is een architect altijd nodig en wat is het verschil met een aannemer?

Daniëlle Grolleman, bouwkundige bij ArchitectDirect en afgestudeerd in architectuur, ziet het vaker dan ze zou willen: verbouwingen die tóch niet helemaal uitpakken zoals de huiseigenaren gehoopt hadden. ‘Denk aan een toilet dat zichtbaar is vanuit de woonkamer. Of erger, draagmuren die worden verwijderd waardoor onveilige situaties ontstaan.’

Wat doet een architect precies?

Een architect vertaalt jouw (ver)bouwwensen of -ideeën in creatieve en bouwkundig haalbare oplossingen die passen bij je huis. Een aannemer voert de verbouwing vervolgens uit. Grolleman: ‘Met de tekeningen van de architect ligt er een goede basis voor de aannemer. De meeste aannemers tekenen namelijk niet zelf. Je voorkomt zo dat tijdens de uitvoering onduidelijkheden ontstaan die voor meerkosten kunnen zorgen.’

Wanneer heb je geen architect nodig?

Een architect in de arm nemen is volgens Grolleman overigens niet altíjd nodig. ‘Bijvoorbeeld bij een eenvoudige verbouwing, zoals een kleine uitbouw op de begane grond, die precies zo wordt als bij de buren. Hetzelfde geldt als je bijvoorbeeld van een schuifpui mooie openslaande deuren maakt, tenzij je in een woning met een monumentale status woont.’

Het belangrijkste is dat je werkt met een partij die begrijpt hoe je huis constructief in elkaar zit. Want verandert er door een aanpassing iets aan de constructie, dan kan er een onveilige situatie ontstaan.

Tekening nodig voor vergunningplichtige verbouwingen

De tekening van de architect of van een bouwkundig tekenbureau is noodzakelijk als je voor je verbouwing een vergunning nodig hebt van de gemeente. Denk aan het bouwen van een extra verdieping op je huis of aanpassingen aan een woning met een monumentale status.

Grolleman vertelt dat veel huiseigenaren, maar ook veel aannemers, niet weten dat je ook een vergunning nodig hebt voor een constructieve wijziging in je huis. ‘Bijvoorbeeld als je een dragende muur verwijdert of een vlizotrap vervangt door een vaste trap. Wil je ooit je huis verkopen, dan moet je kunnen aantonen dat je voor dit soort verbouwingen een vergunning hebt gehad.’

De architect kan het vergunningtraject voor je regelen. ‘Het gebeurt regelmatig dat mensen eerst zelf een tekening maken en bij ons aankloppen als de gemeente vraagt om de aanvraag aan te vullen. Een architect bespaart je tijd en moeite.’ Ook kan de architect goed inschatten hoe lang het vergunningtraject duurt en wanneer de aannemer dus kan starten.

Tekening als contractstuk

‘Maar ook voor vergunningvrije verbouwingen heeft een tekening van een architect meerwaarde’, voegt Grolleman toe. ‘Bijvoorbeeld als je aan de achterzijde van je woning een dakkapel wilt plaatsen. Met een tekening staat voor alle partijen duidelijk op papier wat het plan is. Dat voorkomt discussies tijdens de verbouwing en achteraf. Je kunt de tekening als contractstuk gebruiken én de aannemer kan de tekening gebruiken om zijn offerte te maken.’

De rol van de aannemer

Grolleman: ‘Over het algemeen heeft een aannemer veel meer kennis over bouwmaterialen dan een architect, én de aannemer is de specialist als het gaat om de uitvoering. Daarnaast koopt de aannemer de materialen in, begeleidt de onderaannemers en is verantwoordelijk voor de planning van de verbouwing.’ Gaat het om budget, dan kan de architect meedenken en duidelijkheid scheppen, maar de aannemer is de partij die hierin de grootste rol speelt.

Tip: laat een constructieberekening maken

Grolleman raadt aan te kiezen voor een aannemer die werkzaamheden uitvoert conform het rapport van een constructeur. ‘Dan heb je te maken met een betrouwbare partij. Bespreek dit met je aannemer. Mijn tip zou zijn om zelf een constructeur in te schakelen om deze berekeningen te maken. Als je nog niet weet met welke aannemer je gaat werken, heb je in elk geval wél al de juiste berekeningen. Deze kan de aannemer dan gebruiken om zijn offerte goed te maken. Ook weet je zo zeker dat de constructieberekening klopt.’

Wat kost een architect?

De prijzen tussen architectenbureaus lopen enorm uiteen, vertelt Grolleman. ‘Voor een ontwerp, de bouwtekeningen van een aanbouw en een vergunningsaanvraag kun je denken aan een bedrag rond de 2000 tot 2500 euro, maar de kosten hangen sterk af van je vraag en het bureau.’ Dat je die kosten er soms al snel uit hebt, blijkt wel uit een voorbeeld dat Grolleman geeft: We kennen meerdere schrijnende gevallen waarbij de aannemer al was begonnen nog vóór er een vergunning was. Bij controle door de gemeente bleek een vergunning niet mogelijk en moest een deel van de fundering en vloer weer worden gesloopt. Een flinke strop voor alle partijen.’

Wanneer wel of geen architect nodig?

Samengevat: een architect heb je niet nodig voor kleine, eenvoudige verbouwingen, maar wel bij:

• complexe verbouwingen

• verbouwingen waarbij constructieve aanpassingen nodig zijn

• vergunningplichtige verbouwingen

• aanpassingen aan de straatzijde van je huis

• aanpassingen aan een woning met monumentale status

Een architect kun je ook inschakelen als je niet weet waar je moet beginnen met je verbouwing. Je hebt dan begeleiding in het proces voordat de aannemer aan de slag gaat. En als je een tekening als contractstuk met de aannemer wilt gebruiken om discussie te voorkomen.