Zelf compost maken voor een vruchtbare tuin (met je eigen poep)

Op de wc voor een vruchtbare tuin

We vinden het heel normaal om onze tuin extra voeding te geven met paarden- of varkensmest, maar waarom zou je je eigen uitwerpselen niet gebruiken? Paul en zijn gezin hebben een composttoilet. 'We bemesten de tuin met onze eigen poep en plas én dat van de buren.' Dankzij deze compost is zijn tuin heel vruchtbaar en dat levert hem heerlijke groenten en fruit op.

‘Een van onze buren had het boek Humanure gelezen’, vertelt Paul. ‘Dat inspireerde ons. Hoe mooi is het om de kringloop te sluiten door zelf compost te maken, dus met je eigen poep? Toen hebben we, net als een aantal andere huishoudens in deze wijk, besloten een composttoilet te nemen.’

Composteren zonder vieze geurtjes

‘Qua zitcomfort is een composttoilet niet anders dan een normaal toilet. Paul: ‘Je spoelt alleen niets weg. Onder de wc-bril hangt een roestvrijstalen emmer en je behoeften dek je af met een schepje zaagsel en vlasvezel, dat ernaast staat in een bak. Vlasvezel absorbeert ook geurtjes. Het is een restproduct, dus krijgt hiermee een mooie bestemming. Je koopt het, net als zaagsel, gewoon bij de dierenwinkel of ruitersportzaak.’

Eens in de twee à drie dagen leegt Paul de emmer op de composthoop. ‘Tja, dat is gewoon routine. Het hoort erbij, net als tandenpoetsen.’

Plasje doet ook wonderen

Iedereen die in de tuin ruimte heeft voor een compostbak, kan volgens Paul een composttoilet nemen. ‘Voor wie het nog een brug te ver vindt, zijn er ook andere eenvoudige manieren om je 'eigen' meststof te maken: spoel je plas eens niet door de wc, maar meng hem 1 op 10 met water. Dat levert je fantastische meststof op, want urine zit boordevol fosfaat en daar zijn planten dol op.’

Hopen vruchtbaarheid

Aan de rand van de tuin bevinden zich vijf composthopen in simpele vierkante bakken van houten planken, zonder deksel. Deze deelt het gezin van Paul met twee andere huishoudens. ‘Dus het is nog gekker: ik bemest de tuin met poep van de buren’, grapt hij.

Maar er gaat meer op dan alleen de inhoud van het composttoilet: ‘Al het groente- fruit- en tuinafval kan er in principe op. Citrus- en bananenschillen zijn wat moeilijker verteerbaar, dus die kun je beter eerst fijnhakken, net als grote takken. En karton kan erop, als er geen inkt of andere chemicaliën in zitten.’

Er lopen ook een paar kippen rond. ‘Normaal bemesten de kippen de tuin zelf, rondscharrelend. Maar omdat nu in de tuin wat tere zaailingen staan, houden we ze in een grote kippenren. Alles wat er na een schoonmaakbeurt uit het nachthok komt, gaat ook op de hoop.’

Bruikbare compost na drie maanden

Wanneer de eerste compostbak vol is, gaat de inhoud ervan naar de tweede bak. Paul: ‘Eens in de zoveel tijd moet ik de compost keren, om hem te beluchten. Dan gooi ik met een spitvork de hele inhoud van de ene naar de andere bak. Als er geen bak meer beschikbaar is, zijn twee ervan meestal wel zover ingeklonken dat ik die kan samenvoegen. Volgens de richtlijnen duurt het in het Nederlandse klimaat twee jaar, maar de praktijk wijst uit dat we in elk geval voor onder de fruit- en notenbomen al na een maand of drie bruikbare compost hebben. Zeker als je geen vlees eet, is menselijke mest veel sneller veilig om te gebruiken. Als ik dan een handje uit de bak pak, ruikt het al naar bosgrond.’ En grond wordt het weer, want twee keer per jaar verspreidt Paul de compost over de tuin.

Kosten besparen

Composteren is een klus, maar volgens Paul levert het veel op: ‘Kunstmest is zeer belastend voor het milieu, dus zelf compost maken is een stuk duurzamer. Daarnaast geeft het veel voldoening. De composthoop is één en al vruchtbaarheid die je zelf creëert en waar je weer tuinplezier en lekker eten van hebt. En – niet onbelangrijk – het scheelt ook geld, want we verbouwen veel voedsel en hoeven dus minder eten te kopen. Bovendien hebben we nooit meer iets nodig van het tuincentrum.’

De tuin staat vol eetbare planten en bomen, die het gezin groenten, fruit en noten opleveren. ‘De witte framboos is om je vingers bij af te likken, zo zoet. Hij zaait zichzelf elk jaar uit, we eten er bakken vol van’, zegt Paul. Hij wijst een plantje aan met groen slank blad en witte bloemetjes. ‘Dat is daslook, dat smaakt heerlijk uiïg. En het ziet er nog leuk uit ook.’

Creatief met groen afval

‘Alles wat de tuin produceert, produceert hij niet voor niets’, zegt Paul. ‘Daarom is het wijs om niets af te laten voeren. Maak geen gebruik van de korven waar de gemeente in de herfst gevallen bladeren in verzamelt, maar gebruik het blad zelf om de grond mee af te dekken voor de winter.’

Volgens Paul kun je alles gebruiken in de tuin. ‘Met grotere takken kun je een pad afbakenen of een takkenril maken. Dat is een perfecte plek voor egels. En die eten weer slakken. Als je echt te veel grof groen afval hebt, maak je het kleiner en gooi je het alsnog op de composthoop. Zo gaat niets verloren.’